24 Haziran seçimleri öncesinde askerlik görevini yerine getirmemiş milyonlarca adayda oluşan bedelli askerlik beklentileri tüm platformlarda dile getirildi. Bütün adaylar sosyal medyada kurmuş olduğu platformlarda örgütlenerek siyasi parti liderlerine seslerini duyurmaya çalışarak seçim kampanyaları doğrultusunda taleplerinin gerçekleştirilmesi için iktidar partisi liderlerine çeşitli kanallar ile ulaşmaya çalıştı. Dile getirilen beklentinin Başbakan Binali Yıldırım ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından karşılık bulması, askerlik hizmetini yerine getirmemiş milyonlarca adayın gözlerini 24 Haziran seçimlerine çevirmişti.
Hatırlandığı üzere Başbakan Binali Yıldırım tarafından bedelli askerlik 2023 yılında devam edecekmi yasasının çıkartılabileceği söylenmiş, geç te olsa Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan böyle bir beklentinin karşılıksız bırakılmayacağını dile getirmişti. Seçim sonuçlandıktan sonra çeşitli söylentiler ortada dolaşırken, önemli gelişmeler de yaşanmaya devam ediyor. Bekir Bozdağ’ın açıklaması ile tüm gözler Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılacağı Ekim ayında yapılacak çalışmalara çevrilmişken, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında gerçekleşen ikili görüşmeden ana başlıklardan bir tanesinin bedelli askerlik olduğunun duyulması yeni bir heyecan yaşanmasına neden oldu. İkilinin görüşmesinin detayları tam olarak bilinmese de kulislerden bedelli askerlik için önemli detaylar söylenmeye başladı.
Kulislerde Dolaşan Bedelli Askerlik Söylentileri
Genel Kurmay Başkanlığı’na danışılan kanun ile ilgili olumlu görüş alındığı sızan ilk bilgiler arasında yer almaktaydı. Milli Savunma Bakanlığı’nın bedelli askerlik ile ilgili teknik hazırlıkları bitirdiği son günlerde basına sızan haberlerde yer almaktadır. Uygulamanın hazırlığının alternatifli olarak hazırlandığı ve son kararın Cumhurbaşkanı tarafından verileceği bilinmektedir. Kulislerden edinilen bilgiye göre 4 farklı seçenek ile hazırlanan yaş ve ücret konularından detaylı bilgi edinilmese de seçeneklerin 26 ile 27 yaş arasında yoğunlaştığı, 26 yaş ve 20 Bin TL şartları üzerinde çok durulduğu bilgisi edinilmiştir. Tüm gözler Ekim ayında tatilden çıkacak olan meclise çevrilmişken kulislere göre bu işin meclisin tatile girmeden önce sonuçlanacağı yönünde. Bilindiği üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi, 15 Temmuz 2018’de gireceği tatile 1 Ekim 2018 tarihinde bitirecek. Meclisin kapanmasına sayılı günler kala milyonlarca adayın heyecanlı bekleyişi son bulacağa benziyor. İlerleyen günlerde son şeklini alacak olan yasa önerisinin detayların netleşeceği düşünülmektedir.
Cumhuriyet Tarihinde Bedelli Askerlik
Cumhuriyet tarihi boyunca toplam 10 defa bedelli askerlik yasası çıkartılmıştır. Sonuncusu 2014 yılında olmak üzere son dönemde toplam 5 defa bedelli askerlik yasası yürürlüğe girmiştir. 1987, 1992, 1999, 2011 ve 2014 yılında bedelli askerlik yasası çıkartılmış, Ak Parti döneminde çıkartılan bedelli askerlik yasası detayları;
- 2011 yılında 30 yaşında olan adayların 30 Bin TL ücret ödemesi,
- 2014 yılında 27 yaşını doldurmuş adayların 18 Bin TL ücret ödemesi
Çıkartılan yasalarda belirlenmiştir. Bilindiği üzere çıkartılan son 2 yasada adaylar temel askerlik eğitiminden muaf tutulmuş, belirlenen bedelli askerlik parasını yatırdıktan sonra gerçekleştirdikleri askerlik hizmetinden muaf tutulmuşlardır. 2014 yılında çıkartılan yasada ayrıca yoklama kaçağı olan adayların bu nedenle oluşan para cezalarının bedelli askerlik yasasından faydalanmaları halinde silinmesi de kararlaştırılmıştır.
2023 Yılında Bedelli Askerlik Bekleyen Adayların Beklentisi
Askerlik hizmetini tamamlamamış milyonlarca kişi, sosyal medya üzerinden iktidar ve muhalefet partilere bedelli askerlik beklentilerini defalarca dile getirmişti. Seçim dönemi boyunca güçlenen bedelli askerlik kampanyası, iktidar partisinin gündemine gelmiş ve seçim döneminde Başbakan ve Cumhurbaşkanı olmak üzere iktidar partisinin güçlü isimleri tarafından seçimlerden sonra konu ile ilgili çalışmaların başlatılacağının bilgisi verilmiştir. Seçim sonuçlanması ile beklentilerine karşılık bulan milyonlar, yasadan faydalanılması için gereken şartlar konusunda da çeşitli şekillerde beklentilerini dile getirdi. Bedelli askerlikten faydalanılması için gereken şartlar konusunda adayların ortak kanaati 25 yaş ve 20 Bin TL üzerinde birleşmiş görünmektedir. Yaş beklentileri için 25 yaşın üzerinde çıkan yasadan çoğunluğun memnun olmayacağı defalarca dile getirilmiş olmakla birlikte talep edilen para için 15 Bin TL olmasını isteyen ciddi bir kitle de bulunmaktadır.
Bedelli Askerlik Gelirleri Nerelerde Harcanmaktadır?
Askerlik çağına gelmiş olup askerlik hizmetini tamamlamamış 5 milyondan fazla adayın bulunduğu bilgisi gazetelerde yer almaktadır. Çıkacak olan bedelli askerlik yasası tüm adayların yararlanabileceği şekilde hazırlanmasa da yeni yasadan çok sayıda adayın yararlanacağı açıktır. Bu rakamın büyüklüğü düşünüldüğünde ortaya ciddi bir kaynak çıkacağı aşikardır. Geçmiş dönemlerde çıkan bedelli askerlik gelirleri;
- 1999 yılında 17 Ağustos’ta zarar gören depremzedelere,
- 2011 yılında Savunma Sanayi Fonuna ve şehit ailelerine,
- 2014 yılında Savunma Sanayi harcamalarına ve şehit ailelerine
Harcanmıştı. Toplanan bedelli askerlik paraları ile yapılan bu harcamalar, yasadan elde edilen gelirlerin ne derece doğru kullanıldığının basit bir örneğini oluşturmaktadır. Bedelli askerlik 2018 yasası ile elde edilecek gelirlerin de benzer şekilde savunma sanayine ve şehit ailelerine harcanması planlanırken, ilave olarak ülkemizde faaliyet gösteren sanayi tesislerine destek ve yeni sanayi tesislerinin kurulumunda harcanması planlanmaktadır. Kulislerde konuşulan 20.000 TL rakamı gerçekleşirse, bu bedelliden 6 milyar TL’nin üzerinde gelir elde edilmesi planlanmaktadır. Yasanın detayları netleştikçe beklenen gelir miktarının netleşeceği gibi bu gelirlerin nerelerde harcanacağı planları da son halini alacaktır.
Bedelli Askerlik Yasası İçin Adaylar Nereden Para Bulacak?
2011 ve 2014 yılında çıkan bedelli askerlik yasaları ile birlikte adayların gerekli parayı toplamak için farklı yollara başvurduğu görülmüştü. Kimi adaylar evlerini veya arabalarını satarken, kimi adaylar birikmişlerini kullandı. Adayların bedelli askerlik nakit ihtiyaçlarını karşılamak için başta kamu bankaları olmak üzere pek çok banka, bedelli askerlik kredisi kampanyaları düzenleyerek adayların ihtiyacı olan nakit imkanlarını sağlamaya çalıştı. 2018 yılında bakaya bekleyen aday sayısının 5 milyonu aştığı bilgisi bilinmekte ve bankalar kredi kampanyalarını oluşturmaya şimdiden başlamaktadır. Her ne kadar yükselen TCMB faizleri nedeniyle ihtiyaç kredi faizleri yükselişte olsa da piyasada fiyatlanan seçim belirsizliği riskinin ortadan kalkması, döviz kurlarının dalgalı seyrinin azalması ve ekonomik reformların gerçekleşeceği beklentisinin artması ile ihtiyaç kredisi faiz oranlarının düşeceği tahmin edilmektedir. Bedelli askerlik parası için bankaların düzenleyeceği kredi kampanyalarında faiz oranlarını diğer ihtiyaç kredilerine göre daha aşağı çekeceği beklentisi ile birlikte adaylar şimdiden bankaların kampanyaları hakkında bilgi sahibi olmaya çalışmaktadır. Kulislerden edinilen bilgiler eşliğinde muhtemel bedelli askerlik kredisi şartları aşağıdaki gibi olacaktır:
- 20 Bin TL’ye 48 aya varan vadeler ile taksitlendirme seçeneği olacaktır.
- Yüzde 1,60 ila yüzde 1,80 arası kredi faiz oranı uygulanacaktır.
- Kefilsiz / Teminatsız kredi kullanımı mümkün olacaktır.
- Çok olmasa da kredi notu uygulamasında bir nebze gevşeme yaşanabilecek, kredi notu düşük adaylar için kefil veya teminat göstermeleri halinde bedelli askerlik kredisi kullandırılacaktır.
Yukarıda saydığımız şartlar doğrultusunda bankalar hazırlığını tamamlayarak yasanın çıkarıldığı gün kampanyalarını hizmete sunacaktır. Şartları en uygun olan bankalar bu pastadan daha fazla pay alarak müşteri sayısını ve karını artıracaktır. Önceki yıllarda olduğu gibi adayların kredi yerine öz kaynakları ile bedelli askerlik parasını karşılamak isteyebileceği öngörülmektedir. Her ne şekilde olursa olsun bedelli askerlik yasası 2023 ile birlikte piyasaların hareketleneceği çok açıktır.
